Dijital Oyun Bağımlılığı ve Çocuk Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Güven Çayyolu Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları (Çocuk Psikiyatrisi) Bölümü’nden Uzman Dr. Özge Çelik Büyükceran, dijital oyun bağımlılığı konusunda önemli açıklamalar yaptı. Büyükceran’ın vurguladığına göre, dijital oyunlar özellikle çocuk ve ergenlerde ödül sistemini uyararak beyni etkilemekte. Yapılan araştırmalar, dijital oyun bağımlılığı yaşayan çocuk ve gençlerin beyninde ödül beklentisiyle ilişkili bölgelerde anormal aktivasyonlar görüldüğünü ortaya koyuyor. Oyunlardaki hızlı başarı, puan kazanma ve ilerleme hissi, beyindeki dopamin ile çalışan sistemleri yoğun şekilde uyararak motivasyon kaybına ve gerçek yaşamdaki görevlere karşı ilgisizliğe neden olabiliyor. Özellikle ergenlik döneminde bu durumun daha hassas olduğu belirtiliyor.

Uzun Süreli Ekran Kullanımının Yol Açtığı Rahatsızlıklar

Uzman Dr. Büyükceran, dijital oyunlara aşırı ilgi gösteren bireylerde sıkça psikiyatrik sorunların eşlik ettiğini belirtiyor. Bu durum dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), depresyon, anksiyete bozuklukları, sosyal kaygı ve uyum problemleriyle ilişkilendirilebiliyor. Bazı çocuklarda ise oyun oynamak, duygusal sıkıntıların ya da sosyal izolasyonun bir yansıması haline gelebiliyor. Fiziksel açıdan da uzun süreli ekran kullanımının uyku düzenini bozduğu, hareketsizlik, duruş bozuklukları ve kronik yorgunluğa yol açabileceği belirtiliyor. Özellikle ekran ışığının melatonin salınımını baskılayarak uyku problemlerine neden olabileceği vurgulanıyor.

Dijital Oyunlarda Doz Kontrolü ve Ailelere Öneriler

Uzman Dr. Büyükceran, ailelere dijital oyun kullanımını düzenleme konusunda bazı önerilerde bulunuyor. Oyun oynayan çocuklarda görülen belirtiler arasında huzursuzluk, sinirlilik, mutsuzluk, ekran sürelerinin artması, temel ihtiyaçların ihmal edilmesi, akademik başarının düşmesi ve sosyal ilişkilerde bozulma gibi durumlar dikkat çekiyor. Bu belirtiler ortaya çıktığında çocuğun ruhsal olarak değerlendirilmesi gerektiğinin altı çiziliyor.

Büyükceran, ailelere, çocukların dijital oyunlara karşı koruyucu tutum geliştirmeleri konusunda şu önerilerde bulunuyor; önceden belirlenmiş ve sürekli olarak uygulanan ekran süresi sınırlarının konulması, çocuklara alternatif ödül kaynakları sunulması, ebeveynlerin örnek olmaları ve aile içinde belirli zaman dilimlerinde ekran kullanımının durdurulması önemli. Dijital oyunlar sadece eğlence amaçlı değil, duygusal başa çıkma mekanizması olarak da kullanılabilir. Bu nedenle çocuğun duygusal ihtiyaçlarını anlamak ve alternatif başa çıkma yolları sunmak önemli. Aile içi iletişimin güçlenmesi ve aile bireylerinin birlikte vakit geçirmesi de dijital oyun bağımlılığının önlenmesinde etkili olabilir.

Uzman Dr. Büyükceran, çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanlarından destek almanın önemine de vurgu yaparak sözlerini tamamladı.