Elektrik Dağıtımında Değişim: TEDAŞ’tan Özel Şirketlere Geçiş

Elektriğin ülke geneline dağıtımı, 2013 yılına kadar devlete ait Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş (TEDAŞ) tarafından gerçekleştiriliyordu. TEDAŞ, bu hizmet karşılığında kilovatsaat başına 7 lira dağıtım bedeli alıyordu. Ancak 2013 yılında dağıtım hizmeti özelleştirilip özel şirketlere devredildi. Bu dönemden itibaren şirketlerin artan masrafları ve kar taleplerini karşılayabilmek adına faturalardaki dağıtım bedeli payı sürekli yükseldi.

Özelleştirme Sonrası Değişim

Aradan geçen 12 yılda, 1 kilovat saat elektrikteki enerji bedeli TL bazında 2.3 kat artarken dağıtım bedelindeki artış 26.2 kata kadar çıktı. Özelleştirmeden önce, 2013 yılında tüketilen elektriğin yüzde 60’ı enerji bedelinden oluşurken devlet, evlere ulaşan elektrik için faturanın yüzde 19.7’si oranında bir ücret alıyordu. Ancak AKP’nin özelleştirme politikası sonucunda 2013 yılında dağıtımı şirketlere devretmesiyle vatandaşlar için zor bir dönem başladı.

Artan Dağıtım Bedeli

Şirketlerin kar etmesi adına dağıtım payı sürekli arttı. Sonuç olarak, günümüzde enerjinin bedelindeki pay yüzde 19’a düşerken dağıtım için ödenen pay yüzde 19.7’den yüzde 71’e yükseldi. Özelleştirme öncesinde, 500 liralık bir elektrik faturasının 98.6 lirası devlet tarafından dağıtım maliyetlerini karşılamak için alınıyordu. Ancak bugün, aynı faturanın 354 lira 44 kuruşu dağıtım şirketlerine gitmektedir. Eğer özelleştirme gerçekleşmemiş olsaydı ve 2013 yılındaki gibi dağıtım bedeli alınsaydı, bugün 500 liralık bir faturanın sadece 98.6 lirası dağıtıma gidecek ve fatura tutarı 244.16 lira olacaktı.

Dağıtım şirketlerinin yüksek masrafları ve kar hırsları nedeniyle faturalardaki artışın dolar bazında da dikkat çekici seviyede olduğu görülmektedir. Özelleştirme öncesi, 1 kilovat saat elektrik için devlet 3.9 sent dağıtım ücreti alırken, bu oran 2013’ten sonra 4.9 sente yükseldi. Enerji bedelindeki düşüşün vatandaşa yansımaması, dağıtım şirketlerinin karlılığını artırmış durumda.